Eten: te weinig of niet (1)
Dit artikel verscheen in de Basics 2-2011
Het kan voor de nodige stress zorgen als een kind heel langzaam of niet wil eten. Vooral als dit zich afspeelt op momenten dat er weinig tijd is, zoals tijdens het ontbijt. Opvoeders maken zich dan vaak zorgen, willen graag dat hun kind voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt en niet met een lege maag naar school hoeft. Er wordt Basic Trust wel eens gevraagd om mee te kijken. Opvoeders maken dan zelf een video-opname van een eetsituatie, die zij later samen met Basic Trustbehandelaar bekijken. Tot hun verrassing blijkt een kind ongemerkt wat te eten als er over van alles wordt gesproken, behalve over het eten. En juist als opvoeders aandacht aan het wel of niet eten besteden, leidt dit er vaak toe dat het kind dan geen hap meer neemt. Dit gebeurt zelfs als opvoeders hun kind een complimentje maken: 'Jij zit lekker te eten. Goed zo'.
Met eten trekt een kind altijd aan het langste eind. Je kunt als opvoeders een kind tot veel dingen zetten, maar met eten lukt dat niet. Dat is ook de reden waarom opvoeders zich zo machteloos kunnen voelen als hun kind onvoldoende eet. Je wint het namelijk nooit van je kind. Het advies dat wij aan opvoeders geven is in de praktijk niet gemakkelijk uit te voeren als er al langere tijd strijd is over het eten. Als het lukt, levert het wel een heleboel op. Het principe hiervan is dat u als opvoeder zelf uit de 'strijd' stapt. Het is namelijk van belang om het eten helemaal los te laten. Dat wil zeggen dat u een houding ontwikkelt waarmee u uitstraalt dat het er helemaal niet toe doet of uw kind wel of niet eet. U moedigt uw kind dus niet meer aan om te eten, op geen enkele manier. Realiseert u zich daarbij dat een kind nooit zal uithongeren. Ieder kind heeft een natuurlijke behoefte om in leven te blijven en zal dus vanzelf gaan eten. Laat het een keer een maaltijd overslaan, of zelfs een paar maaltijden. Maar langer houdt het dat echt niet vol. Besef daarbij dat u uw kind met uw pogingen om haar te doen eten, al zijn ze natuurlijk goed bedoeld, eerder van het eten afhoudt. U maakt daarentegen van de maaltijd een ontspannen gebeuren. U volgt uw kind in wat ze doet, los van het eten. Dus bijvoorbeeld als zij om zit te kijken, dan kijkt u mee en benoemt wat zij ziet. Of u praat op ontspannen toon met uw kind en met de andere gezinsleden over alles wat zich ter plekke voordoet. Vergeet beslist niet om haar veel aandacht te geven. De aandacht moet niet minder worden omdat de aandacht voor het eten nu wegvalt. Ze zou dan het gevoel kunnen krijgen dat ze gestraft wordt.
Wat tussendoortjes betreft, deze kunt u beter zo beperkt mogelijk houden. Een mueslikoek bijvoorbeeld vult aardig, en zou een groot deel van een maaltijd kunnen vervangen. Ook met tussendoortjes is het belangrijk dat u die niet af laat hangen van wat uw kind tijdens de voorafgaande maaltijd gegeten heeft. U kunt haar op een vaste tijd bijvoorbeeld een stukje fruit geven. Kijk eens op de site van het Voedingscentrum voor verantwoorde tussendoortjes. Ook hiervoor geldt dat ze het echt niet hoeft te eten als ze niet wil. Eventueel kunt u haar tussen twee dingen laten kiezen, maar verder niet onderhandelen over een derde mogelijkheid. Het eten krijgt daardoor te veel aandacht en levert onnodig spanning op. Om aan uw kind te verklaren waarom uw houding is veranderd, kunt u haar zeggen dat ze nu groot genoeg is om zelf te bepalen hoeveel en wat ze eet. Wat ondersteunend kan werken, is om op een klok met gekleurde stickers aan te geven hoeveel tijd uw kind heeft om te eten. Daarna wordt er beslist niet meer gegeten, ook al dringt het kind daar op aan. U kunt vijf minuten voor het einde een streepje plakken, zodat uw kind ziet, dat het nog heel even de tijd heeft. Aan het eind van de maaltijd ruimt u vervolgens rustig de tafel af. Succes!
Janet Gooden
Dit artikel is eerder in het tijdschrift Guateninos gepubliceerd.